Czarnuszka siewna- pachnąca orientem

Lekko pieprzny, z gorzkawą nutą gałki musz­katołowej - zapach Czar­nuszki unosi się nad Maro­kiem, Tunezją czy Libanem. Nasionami tej rośliny w kra­jach arabskich przyprawiane są potrawy i pieczywo, a na Saharze nawet herbata. Smak czarnuszki opisywany jest wieloma określeniami. Najczęściej mówi się,
że jest aromatyczny, orze­chowy, lekko słodki, choć nie pozbawiony ostrości, czasem cierpki. Przypomina nieco smak maku, oregano i pieprzu. Bardzo uwydatnia go prażenie na oleju. Czar­ny kminek, jak określano nasiona czarnuszki siewnej, stosowano jako popular­ną przyprawę nie tylko w krajach arabskich, ale też na południu Europy - w Turcji, Bułgarii oraz w dalekich Indiach. Nawet w Polsce czarnuszka do niedawna była dodatkiem do chleba. Mieszano ją z ciastem, sta­nowiła też aromatyczną i dekoracyjną posypkę.

TROCHĘ ZAPOMNIANA

Sumeryjskie tabliczki i egipskie hieroglify to pierwsze źródła informacji o czarnuszce. Używali jej egipscy, greccy i rzymscy lekarze. Wspominana była na stronach Biblii i znana Avicennie, Hipokratesowi
i Dioskuridesowi. Polecali ją swoim pacjentom zarówno w przypadkach osłabienia, jak i nadpobudliwości,
a miejscowo stosowali w przedwczesnym siwieniu. Cenny jest też olej czarnuszkowy. Ma wyjątkową wartość odżywczą oraz właściwości wzmacniające odporność. Czarnuszkę polecano często kobietom. Reguluje bowiem cykl men­struacyjny, a u matek kar­miących zwiększa laktację. Uważano ją też za skutecz­ny środek antykoncepcyjny. Do XVII wieku czarnuszka była popularnym surowcem w fitoterapii. Potem - na długo o niej zapomniano.

UPIĘKSZA I LECZY

Nasiona czarnuszki siewnej to kopalnia substancji bio­logicznie czynnych. Niektó­rzy twierdzą, że zawierają blisko 100 składników! Wśród nich warto wymie­nić olejek eteryczny z istotnymi dla wartości lecz­niczej związkami - tymochinonem, karwakrolem, anetolem i 4-terpineolem. Poza tym są w nasionach czarnuszki alkaloidy imidazolowe i substancje gorzkie (nigellina, nigellimina i nigellon). Znaleziono w nich również związki steroidowe - fitosterole (stigmasterol, kampesterol, kampesteron), saponiny trójterpenowe (melantyna, a-hederyna, hederakozyd C), flawonoidy (kwercetynę oraz glikozydy kemferolu i kwercetyny), liczne ami­nokwasy i proteiny, kuma­ryny, a także substancje mineralne oraz cenny olej- źródło kwasów tłuszczo­wych. Wykorzystywany jest zwłaszcza w kosmety­ce, głównie ze względu na wysoką zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych: linolowego (omega-6) i oleinowego (omega-9). Wpływają one korzystnie na skład naturalnego płaszcza lipidowego skóry. Wzmac­niają naturalną barierę ochronną oraz strukturę błon lipidowych komórek skóry. Olej z czarnuszki zawiera też 15 aminokwa­sów,
w tym 8 egzogennych czyli takich, które trzeba dostarczać z zewnątrz. Taka kompozycja sprawia, że to wyjątkowy środek utrzymujący elastyczność skóry. Poprawia również jej odporność. Dzięki olejowi czarnuszkowemu skóra nie reaguje nadwrażliwie na drażniące czynniki środowiska zewnętrznego. Kosmetyki zawierające tło­czony z nasion czarnuszki olej o wysokiej zawartości tymochinonu, nigellonu
i p-cymenu odznaczają się działaniem przeciwzapal­nym i antyoksydacyjnym. Olej ten wykorzystywany jest w kosmetykach do ochrony przeciwsłonecz­nej. Znakomicie sprawdza się w pielęgnacji skóry skłonnej do podrażnień oraz zarówno suchej, jak i łojotokowej. Obie wymagają silnej ochrony antyoksydacyjnej.

SIŁA CZARNYCH DROBINEK

Jak to często bywa w przy­padku roślin leczniczych, współcześnie prowadzone badania potwierdzają ich dawne zastosowania. Nie inaczej jest z czarnuszką. Swego czasu uznawano ją za panaceum. Nie dziwi to, sko­ro jest tak bogata w składniki aktywne. Była użyteczna ze względu na działanie przeciw bakteryjne, moczopędne, żółciopędne oraz przeciwrobacze. Wykorzystywano ją w terapii schorzeń układu pokarmowego oraz dróg moczowych. Hinduscy badacze w ostatnim czasie potwierdzili też jej działanie przeciwgorączkowe, roz­kurczowe i przeciwbólo­we. Próby udowodnienia skuteczności w chorobach alergicznych dowiod­ły, że czarnuszka działa przeciwzapalnie. Wyciągi olejowe zawierające tymochinon są odpowiedzialne za neutralizację wolnych rodników, a a-hederyna zawarta w nasionach wykazuje znaczący potencjał działania przeciwnowotworowego. Poza tym nasiona czarnuszki są cenione ze względu na swoje działanie przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Wspomina się również o ich przeciwcukrzycowym działaniu.

SZCZYPTA DLA ZDROWIA

Stosowana w przepisanych ilościach czarnuszka nie powoduje wystąpienia dzia­łań niepożądanych. Warto uwzględnić ją, jeśli nie w terapii, bo badania mające wykazać jej skuteczność terapeutyczną nadal trwają, to przynajmniej w diecie. Jedynym przeciwwskaza­niem do stosowania czar­nuszki jest ciąża.


Ocena: 8 głosów Aktualna ocena: 3

Komentarze / 0

Newsletter